هاب‌ها (Hubs) یکی از دستگاه‌های اساسی در شبکه‌های رایانه‌ای هستند که به‌عنوان یک نقطه‌ی اتصال مرکزی برای دستگاه‌های شبکه عمل می‌کنند. اگرچه امروزه استفاده از هاب‌ها کمتر شده و سوئیچ‌ها جایگزین آن‌ها شده‌اند، اما هاب‌ها همچنان در برخی شبکه‌های ساده و خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای درک بهتر عملکرد و نوع‌های مختلف هاب، در اینجا به دسته‌بندی هاب‌ها بر اساس ویژگی‌ها و کارکردهای آن‌ها پرداخته می‌شود.
هاب‌های غیرفعال (Passive Hubs)
هاب‌های غیرفعال تنها به‌عنوان یک نقطه‌ی اتصال فیزیکی عمل می‌کنند و سیگنال‌های داده‌ای که از دستگاه‌های متصل دریافت می‌کنند را بدون تقویت یا پردازش به سایر پورت‌ها ارسال می‌کنند. این هاب‌ها در واقع هیچ‌گونه تغییری در سیگنال‌ها ایجاد نمی‌کنند و بیشتر برای شبکه‌های کوچک و محیط‌های ساده مورد استفاده قرار می‌گیرند. به دلیل نداشتن توانایی تقویت سیگنال، این نوع هاب‌ها در فواصل کوتاه کارایی دارند.
هاب‌های فعال (Active Hubs)
هاب‌های فعال دارای منبع تغذیه هستند و برخلاف هاب‌های غیرفعال، توانایی تقویت و بازیابی سیگنال‌های ورودی را دارند. این نوع هاب‌ها با تقویت سیگنال‌ها، امکان ارتباط در فواصل بیشتر را فراهم می‌کنند. هاب‌های فعال برای شبکه‌هایی که نیاز به پوشش گسترده‌تری دارند مناسب هستند و معمولاً در شبکه‌های سازمانی کوچک یا دفاتر استفاده می‌شوند.
هاب‌های هوشمند (Intelligent Hubs)
هاب‌های هوشمند به‌عنوان نوعی پیشرفته از هاب‌های فعال شناخته می‌شوند و امکانات مدیریتی و مانیتورینگ را نیز ارائه می‌دهند. این هاب‌ها می‌توانند عملکرد شبکه را تجزیه و تحلیل کرده و اطلاعات مربوط به وضعیت پورت‌ها و ترافیک داده‌ها را به مدیران شبکه ارائه دهند. همچنین، در صورت بروز مشکل، هاب هوشمند توانایی تشخیص و رفع خطاها را دارد. هاب‌های هوشمند بیشتر در شبکه‌های سازمانی که نیاز به کنترل و مدیریت بیشتری دارند، استفاده می‌شوند.
هاب‌های داخلی (Internal Hubs)
این نوع هاب‌ها به‌طور خاص در داخل یک دستگاه مانند کامپیوتر یا روتر نصب می‌شوند و برای اتصال چندین دستگاه داخلی به شبکه استفاده می‌شوند. هاب‌های داخلی در دستگاه‌هایی مانند سرورها و ایستگاه‌های کاری کاربرد دارند، جایی که نیاز به اتصال دستگاه‌های مختلف به یکدیگر بدون استفاده از هاب خارجی وجود دارد.
هاب‌های USB
هاب‌های USB برای اتصال چندین دستگاه با استفاده از پورت USB به یک رایانه استفاده می‌شوند. این نوع هاب‌ها به دستگاه‌های خارجی مانند چاپگر، هارد اکسترنال و موس امکان اتصال از طریق یک پورت واحد را می‌دهند. برخی از هاب‌های USB قابلیت تأمین برق دستگاه‌های متصل را نیز دارند، که به‌ویژه برای دستگاه‌هایی که به منبع تغذیه خارجی نیاز دارند، بسیار مفید است.
هاب‌های فیبر نوری (Fiber Optic Hubs)
این نوع هاب‌ها برای شبکه‌های فیبر نوری طراحی شده‌اند و به‌عنوان نقاط اتصال برای کابل‌های فیبر نوری استفاده می‌شوند. هاب‌های فیبر نوری برای انتقال داده‌ها با سرعت بالا و در فواصل طولانی بسیار مناسب هستند و در شبکه‌های بزرگی مانند دیتاسنترها و زیرساخت‌های مخابراتی به کار می‌روند. به دلیل هزینه بالاتر و پیچیدگی بیشتر، هاب‌های فیبر نوری در مقایسه با هاب‌های اترنت کمتر رایج هستند.
هاب‌های تکرارکننده (Repeater Hubs)
این نوع هاب‌ها علاوه بر ارسال سیگنال به سایر پورت‌ها، نقش تکرارکننده را نیز ایفا می‌کنند. هاب‌های تکرارکننده سیگنال‌های ورودی را تقویت کرده و مجدداً ارسال می‌کنند تا فاصله‌های طولانی‌تری بین دستگاه‌ها پوشش داده شود. این هاب‌ها برای شبکه‌هایی که فواصل طولانی‌تری بین دستگاه‌های مختلف وجود دارد، استفاده می‌شوند.
هاب‌های پوE (Power over Ethernet Hubs)این نوع هاب‌ها علاوه بر انتقال داده، توانایی تأمین برق دستگاه‌های متصل از طریق همان کابل شبکه را دارند. هاب‌های PoE برای شبکه‌هایی که دستگاه‌هایی مانند دوربین‌های مداربسته، تلفن‌های VoIP و نقاط دسترسی بی‌سیم (Wireless Access Points) دارند و نیاز به تأمین برق از طریق کابل شبکه دارند، مناسب هستند.
مقایسه هاب‌ها با سوئیچ‌ها:با وجود اینکه هاب‌ها هنوز در برخی شبکه‌های ساده به کار می‌روند، سوئیچ‌ها به دلیل قابلیت‌های بیشتری که ارائه می‌دهند (مانند ارسال هوشمند داده به دستگاه‌های مقصد و مدیریت ترافیک شبکه) جایگزین بهتری برای هاب‌ها محسوب می‌شوند. سوئیچ‌ها می‌توانند به طور کارآمدتر داده‌ها را مدیریت کنند و از تصادف داده‌ها (Data Collision) جلوگیری کنند، در حالی که هاب‌ها تمامی داده‌های دریافتی را به همه دستگاه‌های متصل ارسال می‌کنند که باعث افزایش ترافیک و کاهش کارایی می‌شود.
نتیجه‌گیریهاب‌ها به عنوان یک دستگاه ساده و ارزان در شبکه‌های کوچک و خانگی هنوز کاربرد دارند، اما به مرور زمان و با پیچیده‌تر شدن نیازهای شبکه، سوئیچ‌ها و روترها جایگزین آن‌ها شده‌اند. هاب‌های فعال و هوشمند برای شبکه‌های بزرگ‌تر و با نیاز مدیریتی بیشتر مناسب هستند، در حالی که هاب‌های غیرفعال و تکرارکننده‌ها برای شبکه‌های ساده و کوچک کافی هستند. انتخاب مناسب هاب بر اساس نیازهای شبکه و بودجه میتواند تاثیر زیادی بر کارایی و قابلیت اعتماد شبکه داشته باشد.
حذف 
